शेअरमध्ये सरासरी योजना Average plan in share
ठाम राहण्याची इच्छाशक्ती बहुतेक वेळा सफलता आणि असफलता यामधील फरक असते.
शेअर बाजाराला कोणताही जड़ सिद्धांत लागू होत नाही. खर तर बारकाईने लक्ष ठेवणारे गुंतवणूकदारच सर्वात जास्त नफा मिळवू शकतात शेअर बाजारात सरासरी योजना कोणताही गुंतवणूकदार लागू करू शकतो अर्थात काही गुंतवणूकदार बालाही अपवाद होऊ शकतात हे समजावून सांगण्यासाठी मला एक गोष्ट आठवते आहे.
एका शाळेतील मुलाना नदी पार करायची होती. मुले काठावर उभी होती मूर्ख शिक्षकाने आपल्या गणितानुसार त्या नदीच्या खोलीचा अंदाज काढला त्यानुसार एक सरासरी उंची काडून सर्व मुलाना सांगितले की या सरासरी उंचीचेच सर्व मुले आहेत. त्यामुळे ते सर्वजण नदी पार करू शकतात पण नदीच्या मुख्य पात्रात खोली जास्त होती आणि सरासरी उंची असलेली मुले त्यामध्ये वाहून गेली. त्यामुळे मग शेअर बाजारातही सरासरी योजना काळजापूर्वक निरीक्षण करून पाहणे आवश्यक असते.
शेअर बाजारात मूव्हिंग अवरेज काय आहे? सिपल मूव्हिंग अवरेजमुळे एखाद्या अॅसेट प्राईसची सरासरी किमती कळू शकते. हा अॅसेट स्टॉक कमोडिटी किंवा इंडेक्स असू शकतो
मुडिंग अवरेज निश्चित कालावधी जसे, १५ दिवस ५० दिवस, १०० दिवस किंवा २०० दिवस अशा स्वरुपात पाहिले जाऊ शकते.आपल्या गुंतवणुकीद्वारे मिळणाऱ्या सरासरी रिटर्नवर खुश रहायला हवे, असे कोणी म्हटले तर अनेक लोकांना ही बाब पचणी पडणार नाही सरासरीपेक्षा जास्त रिटर्नची लालच अशी बाब आहे, जी सर्वांना मोहवित सरासरी रिटर्नपेक्षा अधिक कमाई करणे एक आव्हानही असते रिटर्नच्या बाबतीत सरासरी म्हणजे खरं तर एक मानक आहे. जे चागले आणि वाईट यांच्या दरम्यान एक रेषा ओढत असते. या हिशोबाने आपल्याला गुंतवणुकीवर मिळारे रिटर्न सरासरीपेक्षा अधिक असतील तर आपण ती गुंतवणूक दीर्घकाळ राहू देण्यासाठी स्वतःलाच विनवित असतो.
सरासरीही थोडी वाढेल, हे मानायलाही आपण तयार होतो. आपण वस्तूकडे मोठ्या चित्राच्या संकल्पनेतून पाहत नाही आपण जेव्हा शेअर बाजाराकडे पाहत असतो तेव्हा फक्त टॉप परफॉर्मन्स देणाऱ्या शेअरकडेच पाहत असतो. आपण तेच आकडे आपल्या डोक्यात साठवून ठेवीत असतो जेव्हा आपण एखाद्या आयपीओ मध्ये गुतवणूक करीत असतो तेव्हा आपण हे पाहत असतो की त्याने लिस्टिंगच्या दिवसात कशा प्रकारे परफॉर्मन्स दिला आहे.
गुतवणूकदार म्युच्युअल फंडाकडे पाहत असतो मागील काही दिवसामध्ये त्या फंडाचा परफॉर्मन्स कसा राहिला आहे, हे त्यांना माहीत करून घ्यायचे असते याच शक्यतेवर आपण खूप मोठा डाव खेळत असतो. मागील सरासरीपेक्षा याचे प्रदर्शन चांगले राहील, अशी आपण आशा ठेवीत असतो. यामध्ये आपल्या समोर दोन पूर्वग्रह असतात. त्यातील पहिला आहे वजूद कायम ठेवण्याची विचारसरणी आपण जेव्हा प्रदर्शनाविषयी बोलत असतो तेव्हा आपण सफल बिझनेसकडे पाहत असतो तसेच त्याचे सध्याचे कामकाजही पाहत असतो.
जे व्यवसाय फेल गेले आहेत, जे आपल्या सभोवताल नाहीत, त्यांच्या शेअरवर चर्चा होत नाही आपण सिस्टिमॅटिक पद्धतीने त्या रिटर्नचा अंदाज लावत असतो जे आपण कमावलेले असते याचे कारण असे आहे की, आपण असफल कारभारांना आपल्या सुचीमध्ये स्थान देत नाही त्यांतर निवडीसंबंधी पूर्वग्रह आहे. आपल्याला असे वाटते की ही एक अशी उत्तम पद्धत आहे. ज्याच्या मदतीने आपण सर्वोत्तम शेअर, फंड, आयपीओ किंवा पोर्टफोलियो बनवू शकतो ते आपल्याला सरासरीपेक्षा जास्त रिटर्न देऊ शकते. आपल्याला पूर्ण विश्वास असतो की ही पद्धत आपल्याला सरासरीपेक्षा जास्त रिटर्न मिळवून देण्यात यशस्वी होईल.
शेअरमध्ये सरासरी योजना (Average Plan in Shares)
शेअर बाजार हा गुंतवणूकदारांसाठी आकर्षणाचा केंद्रबिंदू आहे. मोठ्या प्रमाणावर नफा मिळवण्यासाठी गुंतवणूकदार विविध योजनांचा अवलंब करतात. त्यापैकी एक महत्त्वाची आणि प्रभावी योजना म्हणजे सरासरी योजना (Averaging Plan). या योजनेचा उद्देश गुंतवणुकीवरील जोखीम कमी करणे आणि दीर्घकालीन फायद्यासाठी आर्थिक नियोजन करणे हा आहे.
सरासरी योजना म्हणजे काय?
सरासरी योजना म्हणजे विशिष्ट कालावधीत ठरावीक रकमेत शेअर्स खरेदी करून गुंतवणूक करणे. या योजनेत शेअर बाजारातील चढउतारांमुळे निर्माण होणाऱ्या जोखमींचा प्रभाव कमी केला जातो. यासाठी शेअर बाजारातील विविध चढउतारांचा अभ्यास करून नियमित अंतराने शेअर्स खरेदी करण्याचा विचार केला जातो.
उदाहरणार्थ, जर एखादा गुंतवणूकदार दरमहा ₹5,000 गुंतवतो, तर बाजारातील भाव कमी असताना त्याला जास्त शेअर्स मिळतील, आणि भाव जास्त असताना कमी शेअर्स मिळतील. परिणामी, दीर्घकालीन दृष्टिकोनातून गुंतवणुकीची सरासरी किंमत नियंत्रित होते.
सरासरी योजनेचे प्रकार
-
रुपये-सरासरी खर्च योजना (Rupee Cost Averaging)
यामध्ये ठराविक रक्कम नियमितपणे गुंतवली जाते. गुंतवणूकदार बाजाराच्या स्थितीकडे दुर्लक्ष करून दीर्घकालीन फायदा लक्षात घेतात. -
किंमत-सरासरी योजना (Price Averaging)
बाजारातील किंमत कमी-जास्त होत असल्यामुळे गुंतवणूकदार शेअर्सची संख्या वाढवतात किंवा कमी करतात, ज्यामुळे एकूण गुंतवणुकीची सरासरी किंमत संतुलित राहते.
सरासरी योजनेचे फायदे
-
जोखीम कमी होते
बाजारातील चढउतारांमुळे होणाऱ्या तात्पुरत्या नुकसानीचा परिणाम कमी होतो. -
भावनात्मक गुंतवणूक टाळली जाते
बाजारातील घसरण किंवा वाढ यामुळे होणारे भावनिक निर्णय टाळून शिस्तबद्ध गुंतवणूक केली जाते. -
लहान गुंतवणुकीतून मोठा परतावा
लहान-लहान रक्कम नियमित गुंतवून दीर्घकालीन नफा मिळवता येतो. -
सोपे आणि वेळखाऊ नाही
गुंतवणुकीसाठी रोजच्या बाजाराच्या स्थितीचा मागोवा घेण्याची गरज नाही.
मर्यादा
-
मंद बाजारात परिणाम मर्यादित
बाजार दीर्घकाळ मंद राहिल्यास योजनेचा प्रभाव कमी होतो. -
धाडसी गुंतवणुकीच्या संधी गमावल्या जातात
बाजारातील मोठ्या नफ्याच्या संधींकडे दुर्लक्ष होऊ शकते. -
नियमित गुंतवणूक आवश्यक आहे
ठरावीक वेळेसाठी आर्थिक स्थिरता राखणे गरजेचे असते.
सरासरी योजना कधी निवडावी?
- गुंतवणूकदार दीर्घकालीन फायदे मिळवू इच्छित असल्यास.
- बाजारातील तांत्रिक ज्ञान कमी असल्यास.
- बाजारातील तात्कालिक परिस्थितीकडे दुर्लक्ष करून आर्थिक नियोजन करायचे असल्यास.
निष्कर्ष
शेअर बाजारातील गुंतवणुकीत सरासरी योजना एक महत्त्वपूर्ण साधन आहे. ही योजना दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी फायदेशीर ठरते, कारण ती गुंतवणूकदाराला शिस्तबद्धता, जोखमींचे व्यवस्थापन, आणि दीर्घकालीन फायदे मिळवून देते. मात्र, या योजनेत गुंतवणूक करण्यापूर्वी बाजाराचा अभ्यास करणे, गुंतवणूक उद्दिष्टे निश्चित करणे, आणि वित्तीय सल्लागाराचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे. अशा प्रकारे सरासरी योजना आर्थिक स्थिरता व संपत्ती निर्माणासाठी उपयुक्त ठरते.