बुल आणि बिअर
Bull and beer
सफलतेचा काहीही नियम नाही, असे माझे मत आहे, पण असफलतेपासून तुम्ही खूप काही शिकू शकता.
शेअर बाजारात बल आणि बेंजरचा अर्थ काय आहे? या शब्दांचा वापर का केला जातो. ते गुंतवणूकदारांना समजून घेण्याची आवश्यकता असते. शेअर बाजाराशी बैलाचा आणि अस्वलाचा काय संबंध आहे? म्हणजे शेअर बाजारात काय बैल आणि अस्वलालाही चित्रित केले जाते की काय?
शेअर बाजाराची आपली एक अशी विशिष्ट भाषा असते. जे लोक असा विचार करीत असतात की बाजार तेजीच्या दिशेने जाईल, तेव्हा लाभाच्या आशेने ते आणखी शेअर खरेदी करण्याचा विचार करतात. त्यामुळे त्यांना तेजडिये म्हणतात. या उलट जे लोक असा विचार करतात की बाजारात वेगाने किमती कमी होतील आणि म्हणून ते शेअर विकायला निघतात, तेव्हा त्यांना मदडिये म्हणतात. याच तेजडियांना बाजारात बल्स म्हणजे बैल म्हणतात, तर मदडियेना बिअर म्हणजे अस्वल म्हटले जाते.
आवळीत असतो. या उलट अस्वल आपल्या शिकारीला नेहमी आपल्या पंजाने खाली दावत असतो. काहीसे अशाच प्रकारचे वागणे बाजारात तेजहिये आणि मदडिये यांचे असते, त्यामुळे या प्राण्यावरून या बाजारातील खेळाडूंची ओळख निर्माण झाली आहे. जेका शेअर बाजारात तेजी असते आणि बाजारातील सूचकांक वर जात असती,
तेव्हा त्याला बुल्लिश मार्केट म्हणतात, जेव्हा बाजारात सूचकांक खाली ढासळत असतो तेव्हा त्याला बेयरिश मार्केट म्हणतात. भारतातील शेअर बाजारात प्रामुख्याने दोन सूचकांक आहेत, सेंसेक्स आणि निफ्टी, बैल जिथे शक्तीचे प्रतिक आहे तसेच से निष्काळजीपणाचेही प्रतिक आहे. बुलिश मार्केटमध्ये साधे साधे शेअरही खूप मोठ्या किमतीला विकले जातात. बाजारात एकूणच असे काही वातावरण निर्माण होते की निसर्गाचे शेअरही उच्च किमतीला विकले जातात. त्यासाठी बाजारात नव नवीन गुतवणूकदार येतात.
याच्या उलट बेअरिश मार्केटमध्ये प्रत्येक ठिकाणी उदासपणा आणि निराशा पसरते. मोठ्या मोठ्या कंपनीचे शेअरसुद्धा खाली तोड करून पडलेले असतात. तरीही त्यांना कोणी विचारीत नाही, निराशेमुळे त्यांना कोणीही खरेदी करणारा भेटत नाही. बाजारातून गुंतवणूकदार गायब होतात.
त्यामुळे जेव्हा केव्हा बाजारात तेजी येते तेव्हा दुसऱ्या दिवशीच्या वृत्तपत्रात संसेवसच्या ग्राफसोबत बैलाचे चित्र प्रकाशित केले जाते. या उलट जेव्हा बाजार अतिशय वेगाने कोसळतो तेव्हा अस्वलाचे चित्र प्रकाशित केले जाते. शेअर बाजारातील सर्व खेळ. शेअर खरेदी करणारे आणि विक्री करणारे यांच्या दरम्यान चाललेला असतो, खरेदी करणारा बुल म्हणजे बैल असतो तर विक्री करणारा बिअर म्हणजे अस्वल असतो, तर असा असतो शेअर बाजारात बूल आणि बिअरचा अर्थ,
ही नावे या प्राण्यांच्या हल्ला करण्याच्या पद्धतीवरून पडली असल्याचा समज आहे. बैल जेव्हा केव्हा हल्ला करीत असतो तेव्हा आपल्या शिकारीला तो खालून वर उचलून आवळीत असतो. या उलट अस्वल आपल्या शिकारीला नेहमी आपल्या पंजाने खाली दावत असतो. काहीसे अशाच प्रकारचे वागणे बाजारात तेजहिये आणि मदडिये यांचे असते, त्यामुळे या प्राण्यावरून या बाजारातील खेळाडूंची ओळख निर्माण झाली आहे. जेका शेअर बाजारात तेजी असते आणि बाजारातील सूचकांक वर जात असती,
तेव्हा त्याला बुल्लिश मार्केट म्हणतात, जेव्हा बाजारात सूचकांक खाली ढासळत असतो तेव्हा त्याला बेयरिश मार्केट म्हणतात. भारतातील शेअर बाजारात प्रामुख्याने दोन सूचकांक आहेत, सेंसेक्स आणि निफ्टी, बैल जिथे शक्तीचे प्रतिक आहे तसेच से निष्काळजीपणाचेही प्रतिक आहे. बुलिश मार्केटमध्ये साधे साधे शेअरही खूप मोठ्या किमतीला विकले जातात. बाजारात एकूणच असे काही वातावरण निर्माण होते की निसर्गाचे शेअरही उच्च किमतीला विकले जातात. त्यासाठी बाजारात नव नवीन गुतवणूकदार येतात.
याच्या उलट बेअरिश मार्केटमध्ये प्रत्येक ठिकाणी उदासपणा आणि निराशा पसरते. मोठ्या मोठ्या कंपनीचे शेअरसुद्धा खाली तोड करून पडलेले असतात. तरीही त्यांना कोणी विचारीत नाही, निराशेमुळे त्यांना कोणीही खरेदी करणारा भेटत नाही. बाजारातून गुंतवणूकदार गायब होतात.
**बुल (Bull) आणि बिअर (Bear)** हे शब्द मुख्यतः शेअर बाजारातील व्यवहारांचे वर्णन करण्यासाठी वापरले जातात. ते बाजारातील प्रवृत्ती (market trends) दर्शवतात:
1. बुल मार्केट (Bull Market):
– अर्थ: बुल मार्केट म्हणजे असा बाजार, जिथे शेअरच्या किंमती सातत्याने वाढत असतात.
– प्रवृत्ती: गुंतवणूकदारांना वाटते की अर्थव्यवस्था मजबूत आहे किंवा पुढे जाऊन ती सुधारेल.
– वैशिष्ट्ये:
– शेअर बाजार चढत्या मार्गाने जातो.
– गुंतवणूकदार सकारात्मक असतात.
– मागणी जास्त आणि पुरवठा कमी असतो.
– कंपन्यांच्या नफ्यात वाढ होते.
– उदाहरणार्थ सेन्सेक्स किंवा निफ्टी उच्चांक गाठत असेल, तर तो बुल मार्केटचा संकेत आहे.
2. बिअर मार्केट (Bear Market):
– अर्थ: बिअर मार्केट म्हणजे असा बाजार, जिथे शेअरच्या किंमती सतत घसरत असतात.
– प्रवृत्ती: गुंतवणूकदारांना वाटते की अर्थव्यवस्था कमजोर आहे किंवा ती आणखी बिघडेल.
– वैशिष्ट्ये:
– शेअर बाजार घसरणीच्या मार्गावर असतो.
– गुंतवणूकदार नकारात्मक किंवा घाबरलेले असतात.
– मागणी कमी आणि पुरवठा जास्त असतो.
– कंपन्यांच्या नफ्यात घट होते.
– उदाहरण: मोठ्या मंदीच्या काळात बाजारातील सतत घट बिअर मार्केट दर्शवते.
या शब्दांची उत्पत्ती:
– बुल (Bull):
बुल आपले शिंग वर उचलून आक्रमण करतो. म्हणून, शेअर बाजारातील वाढीला “बुल मार्केट” म्हटले जाते.
– बिअर (Bear):
बिअर आपले पंजे खाली झटकतो. त्यामुळे बाजार घसरत असल्यास “बिअर मार्केट” म्हटले जाते.
महत्त्व:
– गुंतवणूकदारांना बाजारातील कल समजण्यासाठी या शब्दांचा उपयोग होतो.
– ते बाजारातील धोरण ठरविण्यासाठी महत्त्वाचे आहेत.